16 Written explanations of Anja HAGA

“Europese begroting: meer waar nodig, maar minder waar overbodig”. De Europese meerjarenbegroting (MFK) omvat een periode van zeven jaar en deze week heeft het Europees Parlement gestemd over een tussentijdse herziening hiervan. Vanwege ontwikkelingen kan er extra geld nodig zijn, bijvoorbeeld vanwege Europese steun aan Oekraïne. Wat dat betreft, waardeer ik de inzet om de begroting beter geschikt te maken voor de uitdagingen waar de EU voor staat. Daarom steun ik ook de extra financiën voor de aanpak van migratie en het Europese transportnetwerk (zoals het mogelijk maken van de Lelylijn).Wat echter ontbreekt in de tussentijdse herziening, is het vinden van goede dekking. Tot nu toe wordt er standaard een beroep gedaan op verhoging van de bijdrage van de lidstaten en wordt niet gekeken naar waar het een onsje minder kan. Het Europees Parlement mag kritischer zijn op de begroting in plaats van direct aan te kloppen bij de lidstaten. Wat mij betreft, zou het verstandig zijn om, naast het vragen om extra geld, ook te kijken naar onderdelen waarop bezuinigd kan worden, onder het motto: “meer EU waar nodig, maar minder waar overbodig”. Omdat dit niet gebeurd is in het verslag, heb ik me op het finale besluit onthouden van stemming.

“De vervuiler betaalt” vind ik een belangrijk principe. Stedelijk afvalwater is schadelijk voor mens en milieu en het is daarom belangrijk dat dit goed gereinigd wordt. Hier is een Europese richtlijn voor, de richtlijn voor het reinigen van stedelijk afvalwater, maar die is verouderd en wordt daarom herzien. Vanmiddag hebben we daarover gestemd.Als water verontreinigd is met bijvoorbeeld resten van medicijnen of cosmetica, is het mogelijk dat er extra waterzuivering nodig is om het water goed te reinigen. Een van de voorstellen voor de geüpdatete richtlijn is dat naast de fabrikanten van deze producten, ook nationale overheden mee moeten betalen voor deze extra waterzuivering. Ik vind het logisch dat de verantwoordelijke fabrikant hiervoor betaalt, omdat dit een prikkel is om verontreiniging te voorkomen. Wanneer de vervuiler moet betalen, loont het voor de fabrikant om over te stappen op producten met een biologische of niet-verontreinigende werking. Ik ben het dan ook niet eens met de meerderheid in het Parlement dat de overheid mee moet betalen. De herziene richtlijn is in totaal een grote vooruitgang in de aanpak van schoner stedelijk afvalwater: zoals het tegengaan van microplastics, PFAS en het overstorten van hemelwater. Daarom heb ik voor het eindverslag gestemd.

De Europese Commissie wil Europees leiderschap op het gebied van hernieuwbare energie, micro-elektronica, kritieke grondstoffen, kunstmatige intelligentie, deep tech en andere digitale technologieën. Dit wil ze bereiken door een nieuw platform: STEP: Strategic Technologies for Europe Platform. Hiermee kunnen projecten op het gebied van strategische technologieën eerder en gemakkelijker in aanmerking komen voor financiering. Het doel van STEP steun ik. Het is goed dat de EU proactief is bij nieuwe ontwikkelingen en hierin investeert. Helaas is de financiering slecht onderbouwd. Naast bestaande fondsen wordt het meerjarig financieel kader (oftewel de meerjarenbegroting) tussentijds opengebroken. De afspraak is dat een budgetverhoging in de meerjarenbegroting alleen kan als er sprake is van onvoorziene omstandigheden, maar daar is nu geen sprake van. De Commissie wil 10 miljard EUR (en de begrotingscommissie van het EP zelfs 13 miljard EUR) bijdragen aan het platform zonder effectbeoordeling. Uiteindelijk gaat het hier om belastinggeld dat bij de lidstaten moet worden opgehaald. Daar hoort een goede financiële onderbouwing onder te liggen en die mis ik. Daarbij ben ik van mening dat nieuwe ontwikkelingen moeten bijdragen aan het doel van klimaatneutraliteit in 2050. Ook dat is niet meegenomen in dit voorstel. Daarom heb ik me onthouden van stemming.

De Europese duurzaamheidsnormen voor auto’s (Euro 7) zouden moeten worden uitgebreid met biobrandstoffen. Ik heb voor voorstellen gestemd waarin dit wordt bepleit.Duurzaam vervoer is noodzakelijk voor een schone lucht en voor het klimaat. Ik ben dan ook voorstander van elektrische auto’s, maar lang met je spullen doen is wat mij betreft minstens zo verstandig. In plaats van telkens nieuwe voertuigen aan te schaffen, is het belangrijk om autobezitters te stimuleren zo duurzaam mogelijk te rijden met hun auto.Dat kan bijvoorbeeld door blauwe diesel te tanken: die is gemaakt van afval dat anders verbrand zou worden en kan voor maar liefst 90 % CO2-reductie zorgen. Door gebruik te maken van zulke brandstoffen hoeven we minder nieuwe auto’s te produceren, en dat minimaliseert ons grondstoffengebruik. Een nieuwe elektrische auto is ook lang niet voor iedereen weggelegd, vanwege de hoge aanschafkosten.We moeten auto’s dus niet massaal naar de schroothoop brengen, maar kijken hoe we er duurzaam mee kunnen rijden. Dat is verstandig in de overgangsperiode naar volledig elektrisch vervoer. Daarom ben ik voor uitbreiding van de Euro 7-norm met biobrandstoffen, mits dat breed beschikbaar en betaalbaar wordt gemaakt. Het is wat mij betreft dan ook een gemiste kans dat een meerderheid hier vandaag tegen heeft gestemd.

Kinderarmoede is een schrijnend probleem in Europa dat aangepakt moet worden. In Straatsburg stemden we over twee verslagen die over deze problematiek gaan.Het is goed dat de EU de lidstaten oproept plannen tegen kinderarmoede te realiseren en daarbij te letten op kwetsbare groepen, zoals migrantenkinderen. Kinderen die opgroeien in armoede kunnen zich minder goed ontwikkelen en kinderarmoede heeft ook gevolgen voor op de lange termijn. Ik vind het belangrijk dat we er als maatschappij voor zorgen dat iedereen meetelt, ongeacht hoeveel geld iemands ouders heeft.Het uitgangspunt moet zijn, vind ik, dat lidstaten zorgen voor een adequaat sociaal minimum, zoals zorg en onderwijs, voor alle kinderen. De EU kan hierbij helpen met geld. Dat is een goede zaak. Ik ben tegen bemoeienis van de EU op het gebied van abortuswetgeving. Datzelfde geldt ook voor de invulling van het onderwijs en kinderopvang. Dat is en blijft wat mij betreft een taak van de lidstaten. Daarom heb ik voor de resolutie gestemd die de financiering mogelijk maakt om kinderarmoede tegen te gaan, maar me onthouden op een verslag waarin de EU zich te veel inmengt in de bevoegdheden van de lidstaten.

Helaas is het wetsvoorstel verworpen om het gebruik van pesticiden in 2030 te halveren. Er komt dus geen extra regelgeving om de voedselproductie, het milieu en de volksgezondheid in Europa te beschermen. Deze verwerping is zeer teleurstellend, aangezien er al genoeg geschikte alternatieven voor pesticiden zijn. Dit uitstel kunnen we ons niet permitteren, omdat de staat van onze natuur steeds erbarmelijker is.Opvallend genoeg sprak een grote meerderheid van het Europees Parlement zich wél uit voor een nieuwe aanpak voor bestuivers. Die zijn van essentieel belang in de landbouw: zonder bestuivers geen voedsel. De achteruitgang van bestuivers vormt een bedreiging voor het menselijk welzijn, de landbouwproductiviteit en de voedselzekerheid en de natuur in het algemeen. Het is dus goed dat hier nu stappen in worden gezet.Met dit in het achterhoofd is het extra jammer dat het verslag over gewasbeschermingsmiddelen eerder verworpen werd, want juist pesticiden vormen een groot risico voor bestuivers.

De voorstellen om de groeiende afvalberg in Europa terug te dringen, zijn helaas stevig afgezwakt door het Europees Parlement. In plaats van stevige ambities (waar ik voor heb gestemd) was de meerderheid van het Parlement voor meer flexibiliteit in ambities, in tijd en in reikwijdte. De meerderheid wil helaas meer inzetten op recyclen in plaats van het behalen van milieuwinst aan het begin van de keten.Recyclen is prima, maar is onvoldoende als de verpakkingsberg alleen maar blijft groeien (wat momenteel het geval is, en wat niet aan banden wordt gelegd). Uiteindelijk betekent dit onder andere dat fastfoodketens milieuvervuilende wegwerpverpakkingen mogen blijven gebruiken. De beste verpakking is echter geen verpakking! Nu blijft de focus op het achteraf oplossen van het afvalprobleem.

Het is positief dat internationale klimaatakkoorden een exclusieve bevoegdheid van de Europese Unie worden. Tijdens internationale klimaatonderhandelingen is het belangrijk dat de EU met één mond spreekt. Juist omdat de EU het streven heeft het eerste klimaatneutrale continent te zijn, en hiermee een voorbeeld en aanjager kan zijn voor andere continenten.Een ander goed punt is dat er op het gebied van migratiebeleid meer oog moet komen voor economische en sociale stabiliteit in de lidstaten. Over onderwijs en gezondheidszorg horen de lidstaten te gaan. In Nederland kunnen ouders bijvoorbeeld kiezen voor een school met bijvoorbeeld een religieuze grondslag. Deze keuzevrijheid is uniek en moeten we koesteren. Wat betreft zorg is het goed om samen te werken in tijden van crises (zoals bij COVID-19), maar het is onnodig om bijvoorbeeld onze thuiszorg en ziekenhuiszorg op Europees niveau te gaan regelen. Erg teleurstellend was het om vast te stellen dat een meerderheid voor het behoud van Straatsburg als vestigingsplaats van het Europees Parlement is.Veel politici grepen de mogelijkheid aan om zoveel mogelijk uiteenlopende voorstellen te doen in dit verslag, zoals het regelen van referenda op Europees niveau. Een Verdragswijziging is echter ingrijpend en veel voorstellen hebben verregaande gevolgen waar ik het lang niet altijd mee eens ben. Daarom heb ik tegengestemd.

Met de EHDS komt er een gemeenschappelijke ruimte waarin naast patiënten ook medici, wetenschappers en beleidsmakers toegang kunnen krijgen tot gezondheidsgegevens.Ik vind het onverstandig en risicovol om patiëntgegevens op grote schaal binnen de EU te delen. Ik heb daarom tegengestemd, omdat ik me grote zorgen maak over de vertrouwelijkheid van de medische gegevens van miljoenen patiënten binnen de EU.Medische gegevens mogen wat mij betreft alleen gedeeld kunnen worden wanneer patiënten hier vooraf expliciet toestemming voor geven. Helaas is nu het omgekeerde het geval met dit voorstel: je moet als patiënt expliciet bezwaar maken. Dat vind ik de omgekeerde wereld.Ik vind het zorgelijk dat commerciële bedrijven, zoals grote farmaceutische bedrijven, bij patiënteninformatie kunnen komen. Het risico op een datalek is altijd aanwezig en staat niet in verhouding tot het mogelijke voordeel voor de patiënt. De ChristenUnie was enkele jaren terug niet voor niets erg kritisch op de invoering van een elektronisch patiëntendossier in Nederland, vanwege het feit dat het lange tijd onduidelijk was wie precies bij die gegevens kon komen.Wanneer medische gegevens grootschalig binnen de EU gedeeld worden, is al helemaal onduidelijk in welke handen gevoelige informatie terecht kan komen.

Het is onwenselijk dat de EU voorschrijft hoe er over gezinssamenstellingen gedacht moet worden. Europese lidstaten denken hier heel verschillend over en het is daarom terecht dat we het familierecht op nationaal niveau regelen. Ik heb daarom tegen het voorstel gestemd om een Europese akte van afstamming in te stellen.Volgens de Europese Commissie is zo’n akte nodig omdat er nu situaties bestaan waarin bepaalde ouder-kindrelaties in de ene lidstaat wel worden geaccepteerd, maar in de andere niet. Deze praktijk zou een obstakel vormen voor het vrij verkeer van personen.Vanuit een technische blik op het vrij verkeer van personen lijkt een Europese akte van afstamming een logische stap. Het is bovendien positief dat de rechten van kinderen hiermee overal in Europa gewaarborgd worden, maar het is wat mij betreft onwenselijk dat de EU hiermee ook een ingang krijgt tot het familierecht.Mijn zorg is dat met de Europese akte van afstamming, lidstaten gedwongen kunnen worden om op individueel niveau bepaalde praktijken te erkennen waar hun eigen wetgeving niet in voorziet. Alhoewel de EC benadrukt dat familierecht een zaak van de lidstaten blijft, voorzie ik dat we via deze technische oplossing toch de deur openzetten richting afgedwongen acceptatie van zaken als draagmoederschap of meerouderschap.

Het is inmiddels meer dan 100 dagen geleden dat Hamas op gruwelijke wijze huishield in Israël en daarmee een enorme geweldsuitbarsting ontketende die al veel menselijk leed heeft veroorzaakt. De gezamenlijke resolutie waar het Europees Parlement vandaag over stemde, benoemt terecht zowel het kwaad dat is aangericht door Hamas in Israël als de enorme nood die er is in de Gazastrook als gevolg van de laffe methoden van Hamas en de Israëlische reactie daarop.De oproep in de resolutie tot een permanent staakt-het-vuren is echter niet te rechtvaardigen zolang het structurele gevaar van Hamas niet definitief weggenomen is en zolang er nog gijzelaars vastgehouden worden. Dit was voor mij de voornaamste reden om tegen deze resolutie te stemmen. Ook vind ik dat de resolutie niet kritisch genoeg is als het gaat om Europese steun aan organisaties zoals de Palestijnse Autoriteit en UNRWA. Recente onthullingen laten zien dat medewerkers van laatstgenoemde organisatie in chatgroepen het geweld van Hamas verheerlijken. De urgentie om dergelijke praktijken te onderzoeken en te veroordelen mis ik in deze tekst. Daarom heb ik de resolutie van mijn eigen EVP-Fractie gesteund, waarin alle partijen worden opgeroepen zich te houden aan het internationaal recht en wordt gepleit voor humanitaire gevechtspauzes.

Genetische aanpassingen van planten kunnen nuttig zijn om zodoende op een duurzame manier ons voedsel te verbouwen. Het veredelen van planten bestaat al van oudsher en zorgt ervoor dat planten beter bestand zijn tegen bijvoorbeeld droogte of ziekte. Met moderne technieken kunnen dezelfde processen sneller verlopen. Ik vind het belangrijk dat de soortengrens niet overschreden wordt en er keuzevrijheid blijft voor consumenten, bijvoorbeeld door de biologische keten te vrijwaren van deze technieken. In dit voorstel is dat zo. Sinds de strenge regelgeving voor genetische modificatie is geïntroduceerd, zijn er veel technologische ontwikkelingen geweest. Daarom moest de regelgeving worden aangepast. Met bijvoorbeeld CRIPSR-Cas, een nieuwe technologie, kunnen er gemakkelijker stukjes DNA van gewassen (van dezelfde soort) geknipt en geplakt worden. In het voorstel dat is aangenomen, wordt dat geschaard onder de noemer nieuwe genomische technieken (NGT). Uiteindelijk gaat het hierbij om aanpassingen die ook door traditionele veredeling bereikt kunnen worden, maar dan veel sneller. Met deze nieuwe regelgeving kunnen landbouwgewassen beter aangepast worden aan klimaatverandering en zijn er minder pesticiden nodig. Dat is goed voor het milieu en zorgt voor voedselzekerheid. Tevens ben ik blij dat het patentrecht op NGT-gewassen wordt afgeschaft. Dit breekt de macht van zaadbedrijven en verkleint de afhankelijkheid van boeren.

De natuurherstelwet moet EU-landen ertoe aanzetten maatregelen te nemen om de natuur te beschermen. In 2030 moet ten minste 30 % van de beschermde natuurgebieden die in slechte staat zijn, hersteld zijn. In 2040 en 2050 is dit respectievelijk 60 % en 90 %.Vanuit Nederland was er een grote angst voor het verslechteringsverbod. Dit verbod houdt in dat er niets mag gebeuren waardoor de staat van natuurgebieden achteruitgaat. Om een nieuw debacle zoals rond stikstof te voorkomen, is dit verslechteringsverbod eruit gehaald. De bedoeling is dat landen worden beoordeeld op de inspanning die ze leveren, niet op het resultaat. Lidstaten mogen daarnaast zelf beslissen hoe ze geld voor natuurherstel in willen zetten. Hier ligt een mooie kans voor natuurinclusieve landbouw.De onderhandelingen hebben tot een akkoord geleid waarmee overheden verleid worden de natuur te herstellen zonder het risico dat het land op slot komt te zitten. Dat lijkt me een resultaat om mee in te stemmen, ook al had het ambitieuzer gekund. Juist als christenen hebben we zorg voor de schepping. Dat betekent sterke natuur, zodat dier- en plantsoorten kunnen overleven en daarmee een basis vormen voor een toekomstbestendige landbouw- en visserijsector. Ik heb dan ook vóór de natuurherstelwet gestemd.

Op donderdag 29 februari ging het Europees Parlement akkoord met een uiteindelijke overeenkomst over de Europese digitale identiteit (eID), een Europese digitale plek om persoonlijke gegevens en documenten in op te slaan. Ik ben hier niet blij mee. Het is me niet duidelijk welk probleem dit oplost, maar zie er wel problemen door ontstaan. Ik heb nog nooit iemand gesproken die dacht: had ik maar een digitaal Europees identiteitsbewijs. Integendeel, we moeten bewaken dat Europa bij zijn taken blijft en niet problemen meent te gaan oplossen die er niet zijn. De eID valt duidelijk in die tweede categorie.De vraag is bovendien of het straks nog wel mogelijk gaat zijn om er niet aan mee te doen. Ik vrees van niet. Dat is voor mij de belangrijkste reden om hier niet in mee te gaan: nu instemmen betekent straks een verplichte eID voor iedereen, ben ik bang. Omdat het simpelweg de norm gaat worden waar je niet meer aan kunt ontkomen. Terwijl de gevolgen van een mogelijk datalek gigantisch kunnen zijn. Ik vind het daarom essentieel dat iedereen altijd de mogelijkheid houdt niet deel te nemen aan de eID. Dat is nu niet geregeld, helaas.

Het Europees Parlement wil dat er in 2030 minstens 20 % minder voedsel wordt verspild bij de verwerking en dat huishoudens 40 % minder voedsel verspillen. Ook komen er regels om textielverspilling tegen te gaan. Helemaal geen verspilling is natuurlijk het beste. Daarom vind ik het belangrijk om ambitieuze doelen te stellen. Als je ziet hoeveel voedsel en kleding er verspild worden, dan is het de hoogste tijd dat hier regelgeving voor komt. Uit een onlangs verschenen rapport bleek dat in de Europese Unie jaarlijks zo’n 3,4 miljard T-shirts worden vernietigd. De reden hiervoor is dat textiel nog te vaak bij het restafval verdwijnt. Hier moet paal en perk aan worden gesteld. Daarom is het goed dat het Europees Parlement ingestemd heeft met regels om dit tegen te gaan. De nieuwe regels houden in dat textiel standaard apart ingezameld moet gaan worden en dat producenten de verantwoordelijkheid krijgen voor de recycling. Deze regelgeving is een belangrijke stap naar een circulaire economie. We moeten af van fast fashion, en dit is een begin. Helaas zijn er nog geen harde doelen gesteld om textielafval te verminderen. Daar heeft het Europees Parlement echt een kans laten liggen.

Europarlementariër Anja Haga stemt tegen de begroting van het Europees Parlement voor 2025: op dit moment krijgt elke Europarlementariër boven op zijn/haar prima salaris ook een onkostenvergoeding van ongeveer 4 500 euro. Dat kan omlaag. Daarnaast lijkt het me goed dat alle Europarlementariërs verantwoorden waar dit publiek geld aan uitgegeven wordt, zoals menig Europarlementariër en de ChristenUnie al jaren doen.Helaas is in deze begroting de hoogte van de onkostenvergoeding niet naar beneden bijgesteld en is ook niet geregeld dat elk parlementslid verantwoording moet afleggen over zijn/haar uitgaven uit de onkostenvergoeding. Er zijn genoeg nuttige zaken waar de Europese Unie geld aan besteedt en zou kunnen besteden, maar we moeten ook bereid zijn om te kijken waar het minder kan. Dit is zo’n punt wat mij betreft. Noem het Hollandse zuinigheid, ik noem het financiële degelijkheid.Veel burgers hebben weinig vertrouwen in de Europese politiek en het zou jammer zijn dat zoiets de goede dingen die hier ook gebeuren overschaduwt. Als Europarlementariërs kunnen we daar zelf een goede stap in zetten door transparant te zijn over onze uitgaven. Er zijn daarom twee simpele zaken die ik anders zou willen zien. Een halvering van de onkostenvergoeding en een verantwoordingsplicht. Dit is niet opgenomen in het voorstel en daarom stem ik tegen.